W Dzienniku Ustaw opublikowano ustawę o zmianie ustawy – Karta nauczyciela, którą prezydent podpisał 18 grudnia br. 

Zgodnie z nowymi przepisami wynagrodzenie za niezrealizowane godziny ponadwymiarowe będzie przysługiwało w każdym przypadku, gdy niezrealizowanie przez nauczyciela przydzielonych mu godzin zajęć dydaktycznych, wychowawczych lub opiekuńczych nastąpiło z przyczyn niedotyczących nauczyciela, a nauczyciel był gotów do realizacji tych zajęć.

Rozwiązanie przewiduje również, że nauczyciele dostaną wyrównania za okres od 1 września do 31 grudnia 2025 r. Mają być one wypłacone do 6 czerwca 2026 r.
Publikujemy listę najczęściej pojawiających się pytań wraz z odpowiedziami udzielonymi przez MEN: 

Czy realizacja przez nauczyciela innych zadań statutowych szkoły jest warunkiem zachowania prawa do wynagrodzenia za niezrealizowane godziny ponadwymiarowe? Czy nauczyciel, który pozostawał w gotowości do pracy, a nie realizował w tym czasie innych zadań, zachowa prawo do tego wynagrodzenia?

Zachowanie przez nauczyciela prawa do wynagrodzenia za niezrealizowane godziny ponadwymiarowe, jeżeli nauczyciel był gotowy do pracy, nie jest uzależnione od realizacji przez nauczyciela w tym czasie innych zadań statutowych szkoły. Przepis art. 35 ust. 3e Karty Nauczyciela, w brzmieniu nadanym ustawą z dnia 21 listopada 2025 r., jedynie umożliwia polecenie nauczycielowi w czasie, w którym miałby on realizować godziny ponadwymiarowe, innych zadań statutowych, przy czym wykonanie takich zadań nie jest warunkiem otrzymania wynagrodzenia za gotowość do wykonywania pracy w godzinach ponadwymiarowych. Zatem nauczyciel, który nie zrealizuje zaplanowanych godzin ponadwymiarowych z przyczyn jego niedotyczących, jeżeli był gotowy do realizacji tych zajęć, otrzyma wynagrodzenie za niezrealizowane godziny ponadwymiarowe także wtedy, gdy dyrektor szkoły nie powierzył mu do realizacji w tym czasie innych zadań.

Czy nauczyciel, który nie zrealizuje zajęć rewalidacyjnych lub innych zajęć specjalistycznych, również zachowa prawo do wynagrodzenia za niezrealizowane godziny ponadwymiarowe?

Zgodnie z przepisami Karty Nauczyciela przez godzinę ponadwymiarową rozumie się godzinę zajęć dydaktycznych, wychowawczych lub opiekuńczych, przydzieloną nauczycielowi powyżej tygodniowego obowiązkowego wymiaru godzin zajęć dydaktycznych, wychowawczych i opiekuńczych (zwanego potocznie „pensum dydaktycznym”), przewidzianego dla stanowiska, na którym nauczyciel jest zatrudniony.

W ramach pensum dydaktycznego nauczyciele realizują różnego rodzaju zajęcia, w tym zajęcia rewalidacyjne i specjalistyczne. Jeżeli zajęcia rewalidacyjne i specjalistyczne zostaną nauczycielowi przydzielone w wymiarze przekraczającym obowiązujące pensum dydaktyczne – stanowią one godziny ponadwymiarowe.

W przypadku niezrealizowania przydzielonych w ramach godzin ponadwymiarowych zajęć rewalidacyjnych lub specjalistycznych z przyczyn niedotyczących nauczyciela, nauczyciel zachowa prawo do wynagrodzenia za niezrealizowane godziny ponadwymiarowe na podstawie art. 35e ust. 1 Karty Nauczyciela, jeżeli będzie pozostawał w tym czasie w gotowości do pracy.

Jak należy rozumieć gotowość do pracy, o której mowa w art. 35 ust. 3e Karty Nauczyciela, w brzmieniu nadanym ustawą z dnia 21 listopada 2025 r.?

Cechy istotne gotowości do wykonywania pracy zostały sprecyzowane w doktrynie i orzecznictwie. Do cech charakterystycznych gotowości pracownika do wykonywania pracy zalicza się:

•    zamiar wykonywania pracy,

•    faktyczną zdolność do świadczenia pracy,

•    uzewnętrznienie gotowości do wykonywania pracy,

•    pozostawanie w dyspozycji pracodawcy.

Przesłanki te muszą zostać spełnione łącznie.
Przez pozostawanie w dyspozycji pracodawcy należy rozumieć stan, w którym pracownik może niezwłocznie na wezwanie pracodawcy podjąć pracę. Pracownik pozostający w dyspozycji pracodawcy oczekuje na możliwość podjęcia pracy na terenie zakładu pracy lub w innym miejscu wskazanym przez pracodawcę (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 23 września 2004 r., I PK 541/03). Natomiast nie pozostaje w dyspozycji pracodawcy pracownik, który nie znajduje się w wyznaczonym przez pracodawcę miejscu do wykonywania pracy, oraz pracownik, który wprawdzie znajduje się w miejscu wyznaczonym przez pracodawcę, ale w stanie uniemożliwiającym wykonywanie pracy.

Czy nauczyciel, który dowiedział się np. tydzień wcześniej o tym, że zajęcia indywidualnego nauczania z uczniem nie odbędą się, może pozostawać w gotowości do pracy i zachować prawo do wynagrodzenia za godziny ponadwymiarowe, czy też przekazana odpowiednio wcześniej informacja pozbawia go prawa do tego wynagrodzenia?

Dyrektor szkoły (przedszkola) ma obowiązek zorganizowania zajęć indywidualnego obowiązkowego rocznego wychowania przedszkolnego lub indywidualnego nauczania na czas przewidziany w orzeczeniu poradni psychologiczno-pedagogicznej. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 9 sierpnia 2017 r. w sprawie indywidualnego obowiązkowego rocznego przygotowania przedszkolnego dzieci i indywidualnego nauczania dzieci i młodzieży (Dz. U. z 2023 r. poz. 2468, z późn. zm.) nie przewiduje możliwości odwołania takich zajęć. Rozporządzenie to przewiduje w § 11 zawieszenie organizacji indywidualnego przygotowania przedszkolnego lub indywidualnego nauczania w związku z czasową poprawą stanu zdrowia ucznia. Na wniosek rodziców dziecka lub ucznia albo pełnoletniego ucznia i na podstawie dołączonego do wniosku zaświadczenia lekarskiego, z którego wynika, że stan zdrowia dziecka lub ucznia uległ czasowej poprawie i umożliwia mu uczęszczanie do przedszkola, oddziału przedszkolnego w szkole podstawowej, innej formy wychowania przedszkolnego lub szkoły, dyrektor zawiesza organizację odpowiednio indywidualnego przygotowania przedszkolnego lub indywidualnego nauczania na okres wskazany w zaświadczeniu lekarskim. Dyrektor szkoły nie może więc formalnie odwołać takich zajęć z wyjątkiem sytuacji określonych w § 11, kiedy nastąpiło zawieszenie organizacji tych zajęć.

Sytuacja, w której dyrektor szkoły informuje, że takie zajęcia się nie odbędą, gdyż np. dziecko jest chore, nie może więc być traktowana formalnie jako odwołanie zajęć, lecz wyłącznie jako informacja, że nauczyciel nie musi w określonym czasie realizować zajęć w tym miejscu, w którym normalnie powinny się one odbywać. Nauczyciel zachowa w tej sytuacji wynagrodzenie za niezrealizowane godziny ponadwymiarowe na podstawie art. 35 ust. 3e Karty Nauczyciela, w brzmieniu nadanym ustawą z dnia 21 listopada 2025 r., jeżeli będzie gotowy do realizacji tych zajęć. Dla zachowania prawa do wynagrodzenia za niezrealizowane godziny ponadwymiarowe nie ma znaczenia, kiedy nauczyciel został poinformowany o tym, że zajęcia te się nie odbędą.

Natomiast w przypadku, gdy organizacja zajęć została zawieszona na podstawie § 11 ww. rozporządzenia i nauczyciel został o tym poinformowany, nie zachowa on prawa do wynagrodzenia za niezrealizowane godziny ponadwymiarowe.

Czy nauczyciel, który sprawuje opiekę nad uczniami na wycieczce szkolnej, pozostaje w gotowości do pracy i zachowuje prawo do wynagrodzenia za przydzielone, a niezrealizowane godziny ponadwymiarowe?

Nauczyciel, który sprawuje opiekę nad uczniami na wycieczce szkolnej, nie realizuje godzin ponadwymiarowych zaplanowanych do realizacji w tym czasie z przyczyn jego niedotyczących. Nauczyciel taki jest gotowy do realizacji tych zajęć, jednak realizuje w czasie zaplanowanych zajęć dydaktycznych, wychowawczych lub opiekuńczych inne zadanie statutowe przydzielone przez dyrektora szkoły, tj. sprawuje opiekę nad uczniami na wycieczce. Przepis art. 35 ust. 3e zdanie drugie Karty Nauczyciela, w brzmieniu nadanym ustawą z dnia 21 listopada 2025 r., przewiduje możliwość polecenia nauczycielowi w czasie, w którym miałby on realizować godziny ponadwymiarowe, innych zadań statutowych. Zadania te nauczyciel może realizować zarówno na terenie szkoły, jak i poza szkołą, np. sprawować opiekę nad uczniami na konkursie, zawodach sportowych, imprezie szkolnej, wycieczce itp. W każdym z tych przypadków nauczyciel zachowa prawo do wynagrodzenia za niezrealizowane godziny ponadwymiarowe na podstawie art. 35 ust. 3e Karty Nauczyciela.

Czy nauczyciel, który nie zrealizował godzin ponadwymiarowych, gdyż oddział, z którym miał prowadzić zajęcia, wyjechał na wycieczkę, zachowuje prawo do wynagrodzenia za niezrealizowane godziny ponadwymiarowe?

Nauczyciel, który nie zrealizuje przydzielonych mu godzin ponadwymiarowych z powodu wyjazdu uczniów na wycieczkę szkolną (lub inny wyjazd lub wyjście uczniów), zachowa prawo do wynagrodzenia za niezrealizowane godziny ponadwymiarowe na podstawie regulacji przewidzianej w art. 35 ust. 3e Karty Nauczyciela, w brzmieniu nadanym ustawą z dnia 21 listopada 2025 r., jeżeli będzie pozostawał w tym czasie w gotowości do pracy. Dyrektor szkoły może powierzyć mu do realizacji w tym czasie inne zadania statutowe lub godziny doraźnych zastępstw, jednak w przypadku nieprzydzielenia takich zadań nauczyciel również zachowuje prawo do wynagrodzenia za niezrealizowane godziny ponadwymiarowe.

Czy nauczyciel, który nie zrealizuje godzin ponadwymiarowych z powodu udziału w szkoleniu, szkoleniu branżowym lub innej formie doskonalenia zawodowego, zachowuje prawo do wynagrodzenia za te godziny?

Przepis art. 35 ust. 3e Karty Nauczyciela, w brzmieniu nadanym ustawą z dnia 21 listopada 2025 r., przewidujący zachowanie prawa do wynagrodzenia za godziny ponadwymiarowe w przypadku gotowości do pracy, nie ma zastosowania do ustalania wynagrodzenia za czas, w którym nauczyciel uczestniczył w doskonaleniu zawodowym. Wynagrodzenie za czas zwolnienia nauczyciela od pracy w celu wzięcia udziału w szkoleniach w ramach doskonalenia zawodowego jest ustalane na innych zasadach.

Problematyka doskonalenia zawodowego nauczyciela uregulowana jest w Karcie Nauczyciela w sposób niepełny. Karta Nauczyciela w art. 70c i 70d reguluje jedynie tzw. szkolenia branżowe, które zobowiązani są odbywać nauczyciele teoretycznych przedmiotów zawodowych i nauczyciele praktycznej nauki zawodu. W przypadku nauczycieli zatrudnionych na innych stanowiskach, odbywających w ramach doskonalenia zawodowego inne szkolenia niż szkolenia branżowe, na mocy odesłania przewidzianego w art. 91c ust. 1 Karty Nauczyciela mają zastosowanie przepisy Kodeksu pracy.

Zgodnie z art. 70c ust. 7 Karty Nauczyciela za czas zwolnienia z całości lub części dnia pracy udzielonego w celu odbycia szkolenia branżowego nauczyciel zachowuje prawo do wynagrodzenia. Karta Nauczyciela nie reguluje zasad ustalania tego wynagrodzenia. W przypadku innych szkoleń niż branżowe, na które nauczyciel został skierowany przez dyrektora szkoły lub które odbywa za jego zgodą, w myśl art. 103¹ § 2 pkt 2 Kodeksu pracy nauczycielowi przysługuje zwolnienie z całości lub części dnia pracy na czas niezbędny, by punktualnie przybyć na obowiązkowe zajęcia oraz na czas ich trwania. Za czas zwolnienia z całości lub części dnia pracy nauczyciel zachowuje prawo do wynagrodzenia.

Przepisy Karty Nauczyciela nie określają zasad ustalania wynagrodzenia za czas zwolnienia nauczyciela od pracy w celu wzięcia udziału w szkoleniach branżowych i innych formach doskonalenia zawodowego. Dlatego też na podstawie odesłania zawartego w art. 91c ust. 1 Karty Nauczyciela w tym zakresie mają zastosowanie przepisy Kodeksu pracy i aktów wykonawczych wydanych na jego podstawie.

Zasady ustalania wynagrodzenia za czas zwolnienia od pracy zostały uregulowane w rozporządzeniu wydanym na podstawie upoważnienia zawartego w art. 297 Kodeksu pracy. Zgodnie z § 5 ust. 1 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 29 maja 1996 r. w sprawie sposobu ustalania wynagrodzenia w okresie niewykonywania pracy oraz wynagrodzenia stanowiącego podstawę obliczania odszkodowań, odpraw, dodatków wyrównawczych do wynagrodzenia oraz innych należności przewidzianych w Kodeksie pracy (Dz. U. z 2017 r. poz. 927) przy ustalaniu wynagrodzenia za czas zwolnienia od pracy oraz za czas niewykonywania pracy, gdy przepisy przewidują zachowanie przez pracownika prawa do wynagrodzenia, stosuje się zasady obowiązujące przy ustalaniu wynagrodzenia za urlop, z tym że składniki wynagrodzenia ustalane w wysokości przeciętnej oblicza się z miesiąca, w którym przypadło zwolnienie od pracy lub okres niewykonywania pracy. W przypadku nauczycieli, zgodnie z regulacją przewidzianą w art. 67 ust. 1 zdanie drugie Karty Nauczyciela, w wynagrodzeniu za urlop wypoczynkowy uwzględnia się także wynagrodzenie za godziny ponadwymiarowe.

Tak więc za czas zwolnienia od pracy, w którym nauczyciel uczestniczył w doskonaleniu zawodowym, przysługuje mu wynagrodzenie ustalone jak za urlop wypoczynkowy, w którym uwzględnia się także wynagrodzenie za godziny ponadwymiarowe.

Czy nauczyciel, który nie zrealizował godzin ponadwymiarowych z powodu zwolnienia od pracy w celu oddania krwi, zachowuje prawo do wynagrodzenia za te godziny?

W tym przypadku przepis art. 35 ust. 3e Karty Nauczyciela nie ma zastosowania do ustalania wynagrodzenia. Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 15 maja 1996 r. w sprawie sposobu usprawiedliwiania nieobecności w pracy oraz udzielania pracownikom zwolnień od pracy (Dz. U. z 2014 r. poz. 1632) pracodawca jest obowiązany zwolnić od pracy pracownika będącego krwiodawcą na czas oznaczony przez stację krwiodawstwa w celu oddania krwi, a także na czas niezbędny do przeprowadzenia zaleconych przez stację krwiodawstwa okresowych badań lekarskich, jeżeli nie mogą one być wykonane w czasie wolnym od pracy. Za czas tego zwolnienia od pracy pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia, do którego stosuje się zasady obowiązujące przy ustalaniu wynagrodzenia za urlop, z tym że składniki wynagrodzenia ustalane w wysokości przeciętnej oblicza się z miesiąca, w którym przypadło zwolnienie od pracy lub okres niewykonywania pracy. W przypadku nauczycieli w wynagrodzeniu za urlop uwzględnia się wynagrodzenie za godziny ponadwymiarowe. Tak więc za okres zwolnienia od pracy udzielonego w celu oddania krwi nauczyciel otrzymuje wynagrodzenie ustalone jak za urlop, w którym uwzględnia się wynagrodzenie za godziny ponadwymiarowe.

Czy wynagrodzenie za niezrealizowane godziny ponadwymiarowe otrzyma nauczyciel, który w czasie zaplanowanych zajęć wykonywał doraźne czynności wynikające z jego funkcji związkowej?

W tym przypadku do ustalenia wynagrodzenia tego nauczyciela nie stosuje się art. 35 ust. 3e Karty Nauczyciela, tylko art. 25 ust. 5 ustawy z dnia 23 maja 1991 r. o związkach zawodowych (Dz. U. z 2025 r. poz. 440), zgodnie z którym pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia za czas zwolnienia od pracy zawodowej na czas niezbędny do wykonania doraźnej czynności wynikającej z jego funkcji związkowej poza zakładem pracy, jeżeli czynność ta nie może być wykonana w czasie wolnym od pracy. Wynagrodzenie to jest ustalane jak za urlop, a więc z uwzględnieniem wynagrodzenia za godziny ponadwymiarowe.

Czy wynagrodzenie za niezrealizowane godziny ponadwymiarowe otrzyma nauczyciel będący członkiem komisji dyscyplinarnej, który w czasie zaplanowanych zajęć wykonywał zadania w tej komisji?

Również w tym przypadku przepis art. 35 ust. 3e Karty Nauczyciela nie ma zastosowania do ustalenia wynagrodzenia tego nauczyciela. Zgodnie z art. 79 ust. 5 i 6 Karty Nauczyciela wykonywanie zadań w komisji dyscyplinarnej przez jej członków jest traktowane na równi z wykonywaniem obowiązków pracowniczych. Za taki dzień nauczyciel zachowuje zatem prawo do wynagrodzenia, które by otrzymał, wykonując swoją pracę u pracodawcy, w tym za godziny ponadwymiarowe.

Czy nauczyciel zachowuje prawo do wynagrodzenia za godziny ponadwymiarowe za dni wolne od pracy, dni wolne od zajęć dydaktyczno-wychowawczych oraz dni rozpoczęcia i zakończenia roku szkolnego?

Nauczycielom co do zasady nie przydziela się godzin ponadwymiarowych w dni wolne od pracy i w dni wolne od zajęć dydaktyczno-wychowawczych. Praca w godzinach ponadwymiarowych polega bowiem na realizacji zajęć dydaktycznych, wychowawczych i opiekuńczych, a w dni wolne od pracy i dni wolne od zajęć dydaktyczno-wychowawczych takie zajęcia nie są prowadzone. Wyjątkiem są stanowiska pracy, na których zajęcia dydaktyczne, wychowawcze i opiekuńcze, o których mowa w art. 42 ust. 2 pkt 1 ustawy – Karta Nauczyciela, są realizowane również w dni wolne od pracy lub dni wolne od zajęć dydaktyczno-wychowawczych (np. wychowawca w specjalnym ośrodku szkolno-wychowawczym lub młodzieżowym ośrodku wychowawczym, wychowawca internatu funkcjonującego w takich dniach itp.).

Dniami wolnymi od pracy są dni, o których mowa w ustawie z dnia 18 stycznia 1951 r. o dniach wolnych od pracy (Dz. U. z 2025 r. poz. 296). Dniem wolnym od zajęć lekcyjnych, zgodnie z art. 74 Karty Nauczyciela, jest Dzień Edukacji Narodowej. Dni wolne od zajęć dydaktyczno-wychowawczych określa rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 11 sierpnia 2017 r. w sprawie organizacji roku szkolnego (Dz. U. z 2023 r. poz. 1211) i są to:

•    zimowa przerwa świąteczna,

•    wiosenna przerwa świąteczna,

•    dodatkowe dni wolne od zajęć dydaktyczno-wychowawczych ustalone przez dyrektora szkoły na podstawie § 5 ww. rozporządzenia (od 4 do 10 dni, w zależności od typu szkoły).

Obowiązujące przepisy nie ustanawiają wprost dni rozpoczęcia i zakończenia roku szkolnego dniami wolnymi od zajęć dydaktyczno-wychowawczych. Dyrektor szkoły może więc w takie dni zorganizować zajęcia i przydzielić nauczycielowi godziny ponadwymiarowe w celu realizacji tych zajęć albo ustalić na podstawie § 5 ww. rozporządzenia, że dni rozpoczęcia i zakończenia roku szkolnego są dodatkowymi dniami wolnymi od zajęć dydaktycznych.

Nauczycielom, którzy nie realizują zajęć, o których mowa w art. 42 ust. 2 pkt 1 ustawy – Karta Nauczyciela, w dniach:
•    wolnych od pracy,
•    wolnych od zajęć dydaktyczno-wychowawczych,
•    rozpoczęcia i zakończenia roku szkolnego, jeżeli nie zorganizowano w tych dniach zajęć,
nie przydziela się godzin ponadwymiarowych w tych dniach. Nie mogą oni zatem otrzymać za te dni wynagrodzenia za godziny ponadwymiarowe, skoro nie zostały one im przydzielone.

Powyższe potwierdza uchwała Sądu Najwyższego z dnia 29 marca 1989 r., sygn. akt III PZP 53/88, w której sąd stwierdził, że „zamieszczenie w planie organizacyjnym szkoły godzin ponadwymiarowych przypadających w dniach ustawowo wolnych od pracy oraz w dniach wolnych od pracy i w okresach przerw w pracy szkoły ustalonych w przepisach o organizacji roku szkolnego, w których nie odbywają się zajęcia dydaktyczne lub wychowawcze, nie uprawnia do wynagrodzenia przewidzianego (…) za nieodbyte godziny ponadwymiarowe”. W uzasadnieniu do uchwały sąd zaznaczył, że powyższa zasada nie dotyczy „przydzielonych nauczycielowi prawidłowo zajęć w godzinach ponadwymiarowych, także w wymienionych dniach wolnych od pracy lub w okresach przerw w pracy, jeżeli szkoła prowadzi wówczas określoną działalność dydaktyczną lub wychowawczą. Odnosi się to także do placówek oświatowo-wychowawczych o ruchu ciągłym (np. domy dziecka, internaty, ośrodki szkoleniowe, zakłady wychowawcze oraz szkoły zaoczne), w których zajęcia prowadzone są również w niedziele czy święta)”.

W tygodniach, w których przypadają dni wolne od pracy lub dni wolne od zajęć dydaktycznych, wychowawczych i opiekuńczych, a w inne dni są prowadzone zajęcia dydaktyczne, wychowawcze i opiekuńcze, będzie miał zastosowanie art. 35 ust. 3f Karty Nauczyciela przewidujący pomniejszanie liczby godzin pensum nauczyciela w celu ustalenia liczby godzin ponadwymiarowych. Ustalając liczbę godzin ponadwymiarowych zrealizowanych przez nauczyciela w tygodniu, w którym przypadały dni wolne, należy pomniejszyć tzw. pensum nauczyciela o 1/5 (lub 1/4, gdy dla nauczyciela zaplanowano czterodniowy tydzień pracy) za każdy dzień, w którym dla nauczyciela nie zaplanowano zajęć. Godziny ponadwymiarowe w takim tygodniu to godziny zajęć dydaktycznych, wychowawczych i opiekuńczych powyżej odpowiednio pomniejszonego pensum.

Skąd wiadomo, które z przydzielonych nauczycielowi godzin zajęć dydaktycznych, wychowawczych lub opiekuńczych to godziny ponadwymiarowe, a które to godziny w ramach pensum?

Zgodnie z art. 35 ust. 2 Karty Nauczyciela przez godzinę ponadwymiarową rozumie się przydzieloną nauczycielowi godzinę zajęć dydaktycznych, wychowawczych lub opiekuńczych powyżej tygodniowego obowiązkowego wymiaru godzin zajęć dydaktycznych, wychowawczych lub opiekuńczych.

Godziny ponadwymiarowe są to więc godziny przydzielone ponad obowiązujące nauczyciela tzw. pensum. Godziny ponadwymiarowe nie są znaczone, tzn. nie przydziela się ich w ten sposób, że nauczyciel realizuje godziny ponadwymiarowe w określone dni tygodnia na określonych godzinach lekcyjnych. Nauczyciel realizujący 18-godzinne pensum, który ma przydzielone do realizacji tygodniowo np. 23 godziny zajęć dydaktycznych, wychowawczych lub opiekuńczych, ma 5 godzin ponadwymiarowych, przy czym nie oznacza się, które z zajęć są prowadzone przez nauczyciela w ramach pensum, a które w ramach godzin ponadwymiarowych. Jeżeli nauczyciel ten w danym tygodniu nie zrealizuje np. 2 godzin z przydzielonych zajęć dydaktycznych, wychowawczych lub opiekuńczych, to te 2 godziny zajęć należy traktować jak niezrealizowane godziny ponadwymiarowe. W stosunku do niezrealizowanych przez nauczyciela zajęć należy ustalić, czy ich niezrealizowanie, zgodnie z przepisami art. 35 ust. 3e Karty Nauczyciela, w brzmieniu nadanym ustawą z dnia 21 listopada 2025 r., uprawnia do wypłaty wynagrodzenia za godziny ponadwymiarowe, tj. czy nie zostały zrealizowane z przyczyn niedotyczących nauczyciela, a nauczyciel był gotowy do realizacji tych zajęć, ewentualnie, czy przy ustalaniu wynagrodzenia za godziny ponadwymiarowe w danym tygodniu należy pomniejszyć pensum na podstawie art. 35 ust. 3f Karty Nauczyciela, jeżeli w danym dniu dla nauczyciela nie zaplanowano zajęć, o których mowa w art. 42 ust. 2 pkt 1 Karty Nauczyciela.

Do kiedy należy wypłacić nauczycielom wynagrodzenie za niezrealizowane godziny ponadwymiarowe w okresie od 1 września 2025 r. do 31 grudnia 2025 r., do którego dotychczas nauczyciele nie byli uprawnieni?

Ustawa z dnia 21 listopada 2025 r. nowelizująca Kartę Nauczyciela zawiera również przepisy nakazujące stosowanie nowych zasad wypłacania wynagrodzenia za niezrealizowane godziny ponadwymiarowe z mocą wsteczną od 1 września 2025 r. Zgodnie z tymi przepisami wynagrodzenie za niezrealizowane godziny ponadwymiarowe w okresie od 1 września 2025 r. do 31 grudnia 2025 r., za które nauczyciele nie otrzymali wynagrodzenia, gdyż nie przysługiwało im ono na podstawie art. 35 ust. 3e Karty Nauczyciela, w dotychczasowym brzmieniu, należy wypłacić do dnia 6 lutego 2026 r. Wynagrodzenie to może być zatem wypłacone w okresie od dnia wejścia w życie ustawy z dnia 21 listopada 2025 r., tj. od 1 stycznia 2026 r., do 6 lutego 2026 r. Powyższy termin wypłaty dotyczy przypadków, gdy na gruncie obowiązujących przepisów nauczyciel nie był uprawniony do wynagrodzenia za niezrealizowane godziny ponadwymiarowe. Natomiast jeżeli nauczycielowi już na gruncie dotychczasowych przepisów przysługiwało wynagrodzenie za niezrealizowane godziny ponadwymiarowe, ale wskutek błędnej interpretacji przepisów dokonanej przez pracodawcę nauczyciel tego wynagrodzenia nie otrzymał lub też pracodawca wyliczył nauczycielowi wynagrodzenie za czas nierealizowania tych godzin według niewłaściwych przepisów, wynagrodzenie nauczyciela powinno zostać niezwłocznie wyrównane odpowiednio do obowiązujących obecnie przepisów.

Jeśli w regulaminie wynagradzania określonym przez organ prowadzący szkołę zasady obliczania wynagrodzenia za godziny ponadwymiarowe zostały określone inaczej niż w Karcie Nauczyciela, to czy należy stosować rozwiązania zawarte w regulaminie wynagradzania, czy w Karcie Nauczyciela, skoro regulaminy te zostały czasowo zachowane w mocy?

Na podstawie art. 18 ust. 1 ustawy z dnia 25 lipca 2025 r. o zmianie ustawy – Karta Nauczyciela oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 1160) dotychczasowe regulaminy określone na podstawie art. 30 ust. 6 Karty Nauczyciela, w brzmieniu dotychczasowym, przez organy prowadzące szkoły, będące jednostkami samorządu terytorialnego, zachowują moc do dnia wejścia w życie nowych regulaminów, nie dłużej jednak niż przez 18 miesięcy od dnia wejścia w życie niniejszej ustawy, i mogą być zmieniane na podstawie tych przepisów.

Zmiana art. 30 ust. 6 Karty Nauczyciela polegająca na zmianie zakresu spraw przekazanych do uregulowania przez jednostki samorządu terytorialnego, w drodze regulaminu, wiązałaby się z utratą mocy obowiązującej z dniem 1 września 2025 r. dotychczasowych regulaminów oraz koniecznością wydania nowych regulaminów wynagradzania, co byłoby trudne do zrealizowania w tym terminie. Dlatego też zostały czasowo zachowane w mocy dotychczasowe regulaminy wynagradzania, które regulują o wiele szerszy zakres spraw niż tylko szczegółowe warunki obliczania i wypłacania wynagrodzenia za godziny ponadwymiarowe i godziny doraźnych zastępstw.

Od 1 września 2025 r. szczegółowe warunki obliczania wynagrodzenia za godziny ponadwymiarowe i godziny doraźnych zastępstw określają przepisy Karty Nauczyciela.

Zgodnie z regułą kolizyjną lex superior derogat legi inferiori uregulowania w zakresie godzin ponadwymiarowych zawarte w regulaminach wynagradzania wydanych na podstawie art. 30 ust. 6 Karty Nauczyciela jako sprzeczne z normami wyższego rzędu zawartymi w Karcie Nauczyciela, nie mają mocy obowiązującej. Tak więc od 1 września 2025 r. nie należy stosować przepisów regulaminów wynagradzania w zakresie godzin ponadwymiarowych, które są sprzeczne z przepisami Karty Nauczyciela.

mo/